Dr.Mustafa Torun
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
Sınır tanımayan ülkeler arası ticaret, her türlü turistik, kültürel gezi; beraberinde Seyahate Bağlı Enfeksiyonları getirmiştir. Konuyu anlaşılsın diye yine sorulu yanıtlı anlatmaya çalışacağım. Bazen kesin ifadeler kullanacağım. Affola!..
Seyahatle ilintili ilk bilinen enfeksiyon nedir?
Ülkeler arası gezi sonucu bilebildiğimiz ilk yayılan enfeksiyonlardan birisi “Frengidir.”
Bilindiği gibi Amerika kıtasından Avrupa ve diğer ülkelere yayılan ilk enfeksiyonlardan en önemlisi olup, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Firengi yani tıptaki ismi ile Sifiliz ile Avrupa bu şekilde tanışmıştır.
Avrupadan Amerika’ya seyahat yoluyla geçen bilinen ilk enfeksiyon hangisidir?
Çiçek hastalığıdır. Avrupa’dan Amerika’ya deniz yolu yani gemilerle yapılan seyahat ile taşınmıştır.
Kemiricilerde taşınan seyahat enfeksiyonu olan Hantavirüs enfeksiyonları nasıl yayılmıştır?
Kemiriciler yani fare, kene v.b. tarafından bulaşan “Hantavirüsler” ; Güney Kore-Kuzey Kore Savaşında, Güney Kore’deki görevli askerler arasında saptanmış, oradan diğer ülkelere yayılmıştır.
Seyahat Enfeksiyonlarının yayılımında hangi gezi araçları rol oynamıştır?
Uluslararası ticari, sosyal, kültürel alışverişlerde enfeksiyon geçişi için kullanılan araçlardan bahsedecek olursak; eskiden gemilerle, sonra trenlerle, bugün her türlü kara taşıtı ve uçak yolculuğu ile enfeksiyonların geçişi olmaktadır.
*
Gezi artışı enfeksiyon hastalıklarını arttırmış mıdır?
Evet hemde belirgin artış getirmiştir. Koruyucu ve tedavi hekimliğindeki gelişmelere rağmen maalesef artış belirgindir. 1950’lerde iki milyon civarında kişi gezi yaparken, bugünlerde bu rakam yaklaşık bin kat artmıştır.
*
Yurtdışı gezi yaparken Enfeksiyonlar açısından dikkat edeceğimiz noktalar nelerdir?
Gideceğimiz ülkede görülen bulaşıcı hastalıkları bilmemiz ve ona göre önlem almamız gerekir. Örneğin bir Orta Afrika ülkesine giderken sıtmaya yakalanmamak için orda bulunduğumuz sürece ilaç almamız, ayrıca seyahat öncesi gerekli aşıları yaptırarak yola çıkmamız gerekir.
Gidilecek ülkedeki bulaşıcı enfeksiyonlarla ilgili bilgileri nereden alabiliriz?
Dünyadaki değişik ülkelerde görülen hastalıklar ve alınacak önlemler ile ilgili bilgiye “Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün Web Sitesinden” ulaşabilirsiniz.
*
Seyahatle İlişkili Enfeksiyonların Artışı konusunda neler söyleyebiliriz?
Gelişmiş ülkeler bir çok enfeksiyon hastalığını kendi ülkelerinde en aza indirdiği halde, Küresel Anamalcı Sistem yapısı gereği malını satmak ve aynı zamanda sosyo-kültürel gelişmelerin sonucu olarak her türlü gezinin artışını doğurmuştur. Bu durum beraberinde “Seyahatle İlgili Enfeksiyon Hastalıklarını” doğal olarak arttırmıştır.”
*
Hangi Enfeksiyon Hastalıkları “Gelişmiş Ülkeler” için sorun olmaya başlamıştır?
Covid-19 enfeksiyonu, Kuş Gribi, Sars, Domuz Gribi, Batı Nil Virüsü, Dang Ateşi, Dirençli Tüberküloz v.b. bugün bizim gibi gelişmemiş ülkeler için ne kadar ciddi sorun oluşturuyorsa, Gelişmiş Anamalcı Ülkeler içinde önemli sorun oluşturmaktadır. Yapılacak akıllı çözüm Koruyucu Hekimlik ilkelerini yaygınlaştırıp, bu alana daha fazla önem vermek, gerekli aşıları ve koruyucu önlemleri zamanında almaktır. Her zaman yazdığım gibi bunun başarılması için siyasi bilinç ve halkın “Demokrasi ve İnsan Hakları” paydasında örgütlenmesi gerekir. Küresel Anamalcılar buna elbette izin vermek istemeseler de karanlıklar eninde sonunda aydınlanacaktır.
*
Dang Ateşi konusunda kısaca bilgi verebilir misiniz?
•Dang ateşi, sessiz enfeksiyondan çoklu organ bozulması gibi ciddi enfeksiyona kadar değişen klinik belirtileri olan, ateşli seyreden bir viral enfeksiyon hastalığıdır.
•En önemli ve en hızlı çoğalan sivrisinek kaynaklı viral enfeksiyonlardan biridir. Şiddetli enfeksiyonun potansiyel ölümcül sonuçları nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur.
•Tropikal ve subtropikal iklimlerde, çoğunlukla kentsel ve yarı kentsel alanlarda salgın yapma yeteceğine sahiptir.
•Küresel görülme olasılığı son yıllarda katlanarak artmıştır. Her yıl tahminen 100 ile 400 milyon arası yeni enfeksiyon görülmekte olduğu bildirilmektedir.
*
Dang Ateşi yayılması ve sıklığı nedir?
•Ülkemizde bildiğimiz kadarıyla henüz yerli olgu görülmemiştir
•Ancak seyahat etmenin çok kolaylaştığı günümüzde bu tür enfeksiyonların
ülkemizde de görülebileceğini özellikle belirtmek isterim.
Dang Ateşi Yapan Virüsün özellikleri nelerdir?
•Küçük, küresel, tek sarmallı bir RNA virüsüdür.
•Flaviviridae ailesindeki Flavivirus cinsine aittir.
•Batı Nil Virüsü, Zika Virüsü ve beyin iltihabı yapan Kene Kaynaklı Ensefalit Virüsü akrabalarıdır.
Dang Ateşinin Klinik Bulguları Nelerdir?
3-7 günlük bir kuluçka döneminden sonra, ön planda yüksek ateş, göz çevresini kapsayan baş ve vücut ağrısı olmak üzere ani bulgularla kendini gösterir. Daha sonraları cildin ve dudakların kızarması ile kırmızı döküntüler, solgun cilt adaları önemli belirtilerdir. Ateşli Dönemde baş ağrısı, eklem ağrısı, kas ağrısı, sırt ağrısı ve iştahsızlık bulguları görülebilir.
Dang Ateşinde ağır hastalık İçin Risk Faktörleri nelerdir?
•Bebekler ve yaşlılar,
•Şişmanlık,
•Hamilelik,
• Mide ülseri,
•Menstrüasyon veya anormal vajinal kanaması olan kadınlar,
•Altta yatan önemli hastalığı olanlardır.
Tanı ilkeleri kısaca nelerdir?
•Laboratuvar tanısı ile doğrulanması,
•Kandaki viral bileşenlerin saptanması,
•Dolaylı serolojik yöntemler.
Yorum ve öneriler
Düzensiz Göçler, Çevrenin Bozulması, Küresel Isınma, Ormanların Yokedilmesi, Sanayileşme, Koruyucu Hekimlik İlkelerinin gözardı edilmesi v.b. etmenlerle gelecekte dünyamızın birçok salgınlara gebe olduğunu şimdiden söyleyebilirim. Küresel Kapitalizm’in doyumsuzluğu, çıkarları gereği ülkelerde oluşturduğu Sömürge Tipi Faşist Yönetimleri giderek dünyayı yaşanmaz duruma sokmaktadır. Seyahatin artmasına paralel olarak birçok Enfeksiyon Hastalıkları artık sınır tanımamaktadır. Özellikle bunların arasında örnek olarak Batı Nil ve Dang Ateşi ‘ni vurgulayabilirim. Çözüm bilimsel veriler eşliğinde koruyucu HEKİMLİK ilkelerinden şaşmamaktır.
*
Sözlerimi çok sevdiğim Şark Bülbülü Celal Güzelses’den alınma bir Diyarbakır türküsü ile bitireyim. Bu türküyü Bedri Ayseli abimiz çok güzel okur. Türküde ki gibi ülkemiz ve dünyamız bizler can verdiğimizde mi iyileşecek?
“Ağlama Yar Ağlama (Anam)
Mavi Yazma Bağlama
Mavi Yazma Tez Solar (Anam)
Ciğerimi Dağlama
Elmada Al Olaydın (Anam)
Selvi De Dal Olaydın
Bana Göre Yar Mı Yok (Anam)
İstedim Sen Olaydın
Elma Al Olanda Gel (Anam)
Ayva Nar Olanda Gel
Hasta Düştüm Gelmedin (Anam)
Bari Can Verende Gel”
Sevgilerimle…
