Mustafa Kemal Atatürk, yalnızca askeri bir deha değil; aynı zamanda dünyanın saygı duyduğu bir devlet adamı, siyasetçi, devrimci lider ve büyük bir vizyonerdi.
Atatürk, yalnızca 15 yıllık Cumhurbaşkanlığı döneminde, Osmanlı’dan devralınan tüm dış borçları ödemekle kalmadı; aynı zamanda 48 fabrika ve sanayi işletmesini hayata geçirerek genç Cumhuriyet’i üretim temelleri üzerinde yükseltmeye çalıştı. Onun hedefi, kendi kendine yeten, çağdaş, sanayileşmiş bir Türkiye yaratmaktı.
Bu fabrikalarda yalnızca üretim yapılmadı; toplumsal dönüşüm de başlatıldı. Atatürk, Türk kadınının çalışma hayatında yer almasını teşvik etti. Örneğin Nazilli Basma Fabrikası’nda kadın işçiler çalışıyor, aynı tesiste çocuk yuvası, sinema salonu ve sosyal alanlar bulunuyordu. Bu anlayış, kalkınmayı yalnız ekonomik değil, kültürel bir atılım olarak da ele alan bir vizyonun ürünüydü.
Bugün, 21. yüzyılın Türkiye’sinde “milli” olarak tanıtılan KAAN savaş uçağımızın motorunu dahi üretemez durumdayken, 1930’lu yıllarda Türk mühendislerinin tamamen yerli imkânlarla tasarlayıp ürettiği uçakların yurt dışına ihraç edilmiş olması, üzerinde düşünmemiz gereken bir çelişkidir.
1936 yılında, motorundan gövdesine kadar tamamen Türk mühendisleri tarafından yapılan bu uçaklar dış ülkelere satılmıştı. Hatta o uçaklardan biri, uzun yıllar İzlanda ile Danimarka arasında can kurtarma uçağı olarak görev yaptı ve bugün hâlâ Kopenhag’daki bir müzede, üzerinde “Made in Turkey” yazısı ile sergilenmektedir.
Atatürk döneminin bu sanayi mucizeleri, yalnız teknolojik değil, aynı zamanda ulusal bir özgüvenin simgesidir.
Bugün “nereden nereye geldik” diye düşündüğümüzde, Atatürk’ün sanayi devrimini neden “bağımsızlık meselesi” olarak gördüğünü daha iyi anlıyoruz.
Remzi UYSAL
Lübeck, 05.10.2025
