İlk kez 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş düzenlemişlerdi.
1 Mayıs 1886’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Şikago’da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katılmıştı.
Luizvil’de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürüdü.
O dönemde Luizvil’deki parklar, siyahlara kapalıydı.
İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park’a girdi.
Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından, ‘Böylece ön yargı duvarı yıkılmış oldu’ şeklinde yorumlanmıştı.
Bu gösteriler 1 Mayıs’ı izleyen günlerde tüm harareti ile devam etmiş ve 4 Mayıs’ta kanlı “Haymarket Olayı”na yol açmıştı.
Uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellendi. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889’da toplanan İkinci Enternasyonal’de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü ” olarak kutlanmasına karar verildi.
Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapılabimişti.
Zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen kabul edildi.
1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazanmış oldu.
Günümüzde ise sosyalist ülkelerde Çin Halk Cumhuriyeti
,
,Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti
,
,Vietnam
,
,Laos
,
,Küba
,
,Venezuela
,
,Nepal
,
,Bolivya
…ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs’ı işçiler büyük kitle gösterileriyle kutlar; bazı ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir eylem biçimini de alır.
1912 yılında ise İstanbul’da ilk 1 Mayıs kutlaması gerçekleşmiştir.
1923 yılında yasal olarak “İşçi Bayramı” ilan edilmiş, 1924 yılında ise hükümet kutlamaları yasaklamıştır..
Tam 47 yıl önce 1976 yılında Taksim’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu organizasyonu olarak gerçekleşti.
Tabii ki çoğunuzun konuya dair paylaşımları olacaktır.
Ancak bugüne dair yazmasam olmayacaktı.
Evet, ne demiştim?
Tam 47 yıl önceydi…
O gün Taksim Meydanı’nda sol çevrelere göre 500 bin, kimilerine göre 400 bin, devlet kaynaklarına göre de 100 bin civarında işçi ve emekçinin uğradığı silahlı, bombalı saldırıda iddianameye göre(!) 34 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralanmıştı.
Buna göre ölenlerden beşi kurşunla vurulmuştu.
29’u izdiham sırasında nefes alamadığı için boğularak ya da ezilerek ölmüştü.
Yaralılardan da 34’ü de başından ve göğsünden kurşunla vurulmuştu.
Diğer kaynaklara göre de Kazancı yokuşunda boğularak ve ezilerek hayatını kaybeden 29 kişinin 8’i kadın, 126 kişi ise yaralanmıştı.
Katliam tarihi üzerinden 47 yıl geçmesine rağmen, sorumlu güçler ve suçlular hala açığa çıkarılmadı, korundu.
Çeşitli sendika ve sol örgütlere mensup 98 kişi hakkında 14 yıl boyunca süren yargılamada kimse ceza almamış, hiçbir devlet yetkilisinin yargılanmadığı ve zamanaşımına uğrayan dava Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşınmıştı.
2012’de başlayan 12 Eylül Davası’nda mahkeme, olayların öncesinde Intercontinental Oteli’ne (bugünkü adıyla The Marmara Hotel) yerleştikleri iddia edilen başka ülkeden gelen ajanlarla igili MİT’ten ellerinde bulunan belgeleri istemişti.
12 Mart 1971 askeri darbesi her ne kadar önünü kapamaya çalışmış olsa da DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) işçilerin örgütlenmesi ve hak mücadeleleri konusunda çok önemli adımlar atmıştı.
Özellikle otomotiv sektörünün de gelişmesiyle artan işçi kitleleri DİSK çatısı altında örgütlenmişti. Gençlikte de benzer bir durum vardı. Darbeyle dönemin devrimci kadrolarının büyük çoğunluğu yargılanıp ceza evlerine konulmuştu. 1974’teki afla cezaevlerinden çıkan bu kadro kendilerini heyecan ve şevkle bekleyen büyük bir gençlik kitlesiyle karşılaşmıştı.
Cezaevi sürecindeki tartışma, değerlendirme ve ayrışmaların da etkisiyle solda çok sayıda yepyeni siyasi örgüt doğmuştu.
Örgüt sayısındaki artışla birlikte rekabet ve çelişkiler de hızla yükselmişti.
DİSK 1976 1 Mayıs’ında Taksim’de başarılı ve kalabalık bir miting düzenlemiş, gerek işçilerin gerekse devrimci gençliğin katıldığı miting olaysız sona ermişti.
DİSK 1977 1 Mayıs’ını çok daha görkemli bir mitingle yine Taksim’de kutlamaya karar vermişti.
Türkiye’de var olan tüm siyasi parti ve hareketler de olabildiğince iddialı bir şekilde mitingde yer almaya hazırlanıyordu.
1 Mayıs 1977 mitingi Türkiye solunun görkemli bir gövde gösterisi olacaktı.
İddianameyi düzenleyen savcıların birtakım gerçekleri saptamalarına karşın bu konularda hiçbir şey yapmamış oldukları tarihin neredeyse alışageldiği bir durumdur.
Ama yine de bu noktada şu gerçekleri bir an için alt alta sıralamakta fayda vardır:
•Halk paniğe kapılıyor ve panik de ölümleri getiriyor.
•Bunca kişinin ölmesi ve yaralanması bu panik sonucunda oluyor.
•Panik çıkmasının nedenlerinin başında da hiç şüphesiz polis panzerleri geliyordu.
•O halde, panzerleri halkın üzerine salan, halkı ezdiren, bir yerlere sığınmaya çalışan insanların üzerine su sıkan, ateş açan, kalabalığın arasına ses bombaları atan sorumluların da 1 Mayıs 1977 davasında “sanık” olmaları gerekmez miydi?
•Panzerleri halkın üzerine sürmek için ısrarla emir verenler ve panzerleriyle su sıkıp, siren çalarak, bomba atarak ve ateş ederek 42 kişiden 29’unun ezilerek ölmesine sebebiyet veren emniyet müdürleri, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararına rağmen bulunamadılar. Neden?
Bütün bunlar mahkeme dosyasında olduğu halde, panzerin altında kalıp ölenler, yaralananlar olmasına rağmen hiçbir işlem ve hiçbir soruşturma yapılmadı.
Neden?
Ardından 1978’de Taksim meydanına yüzbinlerce kişi geldi. 1979’da Sıkıyönetim Komutanlığı mitinge izin vermedi ve sokağa çıkma yaşağı ilan etti.
Sokağa çıkma yasağına rağmen yüzbinlere ulaşan rakamlarla 1 Mayıs kutlandı.
2006 yılında en geniş katılımın yaşandığı ilçe Kadıköy oldu.
2007 yılında 1 Mayıs’ı tekrar Taksim’de kutlayarak aynı zamanda 1977’de olan olayları anmak isteyen grupları polis silah, biber gazı, gaz bombası kullanarak durdurmaya çalıştı.
2008 Nisan’ında, 1 Mayıs’ın “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edildi.
2010 1 Mayıs 140 bin kişinin katılımıyla Taksim’de kutlandı.
2013 1 Mayıs’dan 4 ay önce Taksim’i Yayalaştırma projesi adı altında 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanılması yasaklanmasına rağmen bazı gruplar Taksim’de kutlamaya çalıştı. Polis, göstericilere izin vermedi ve göstericilere karşı ateşli ve ateşsiz silah kullandı.
Hastanelere gaz bombası atıldı.
1977’den sonra olaylı bir 1 Mayıs olarak tarihe geçti.
Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi işçi sınıfının mücadelesi, tarihin her döneminde önemli bir yer tutmuştur.
İşçi sınıfının mücadelesi, eşitlik ve adalet mücadelesidir.
İşçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve haklarının korunması için mücadele eden herkesin 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlu olsun!
Aşkım Tan
0
Mutlu
0
Üzgün
0
Sinirli
0
Şaşırmış
0
Virüslü
Yorumlar kapalı.