|
Getting your Trinity Audio player ready... |
SOLMEDYA – Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı 2025 Gelir Dağılımı İstatistikleri, ülkede gelir paylaşımındaki dengesizliğin yapısal biçimde sürdüğünü gösterdi. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması kapsamında açıklanan veriler, 2024 yılı gelirleri esas alınarak hesaplandı.
Araştırmaya göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelire sahip yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48,0 olarak belirlendi. Bu oran bir önceki yıla göre yalnızca 0,1 puanlık sınırlı bir düşüşe işaret ederken, en düşük gelir grubundaki yüzde 20’nin payı 0,1 puan artarak yüzde 6,4’e yükseldi. Veriler, gelir dağılımındaki yapısal farkların büyük ölçüde korunduğunu ortaya koydu.
GİNİ KATSAYISI YÜKSEK SEYRİNİ KORUYOR
Gelir eşitsizliğinin temel göstergelerinden biri olan Gini katsayısı, 2025 yılı için 0,410 olarak hesaplandı. Bir önceki yıla göre 0,003 puanlık düşüş kaydedilse de, katsayının yüksek düzeyini koruduğu görüldü. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473’e yükselirken, emekli ve dul-yetim aylıkları dışarıda bırakıldığında bu oran 0,420 oldu. Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 olarak açıklandı.
Gelir uçurumunu gösteren P80/P20 oranı 7,5’e, en zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10 arasındaki farkı gösteren P90/P10 oranı ise 12,9’a geriledi. Ancak bu düşüşler, eşitsizliğin genel görünümünü değiştirecek ölçüde olmadı.
HANEHALKI GELİRLERİ ARTTI, DAĞILIM DEĞİŞMEDİ
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri yüzde 76,7 artışla 662 bin 414 TL’ye yükseldi. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artarak 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.
Hanehalkı türlerine göre en yüksek gelir, 418 bin 025 TL ile tek kişilik hanelerde görülürken, en düşük gelir 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde kaydedildi.
GELİRİN AĞIRLIĞI ÜCRETLERDE, EMEKLİLİKTE SOSYAL TRANSFERLERDE
Toplam gelir içinde en yüksek pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait oldu. Müteşebbis gelirleri yüzde 18,3, sosyal transferlerin payı ise yüzde 18,2 olarak belirlendi. Sosyal transfer gelirlerinin büyük bölümünü, yüzde 89,3 oranıyla emekli ve dul-yetim aylıkları oluşturdu.
EĞİTİM DÜZEYİ GELİRİ BELİRLİYOR
Eğitim durumuna göre gelir farkları dikkat çekti. Yıllık ortalama esas iş geliri, yükseköğretim mezunlarında 566 bin 839 TL olarak hesaplanırken, lise mezunlarında 376 bin 932 TL, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 TL, bir okul bitirmeyenlerde ise 183 bin 900 TL’de kaldı. Veriler, eğitim düzeyinin gelir dağılımındaki belirleyici rolünü bir kez daha ortaya koydu.
